Classic Camera Collectors Club
Informatieve website van Frank Lakiere


Gids voor Hasselblad LENZEN tot 1998

De originele engelse tekst is van de hand D. A. Munroe (1998)
De vertaling + aanvullingen door Frank Lakiere (2011-2013)


DISCLAIMER: Ik ben zelf op geen enkele manier verbonden met Hasselblad en ik ben ook geen verdeler van Hasselblad producten. Alles wat hierna vermeld wordt werd bekomen via teksten zonder copyright uit het publiek domein of door persoonlijke observatie of kennis. Alhoewel er grote inspanningen zijn geleverd om de accuraatheid van de data na te kijken is het mogelijk dat er nog foutjes in voorkomen. Noch ikzelf, noch andere medewerkers aan deze tekst zijn verantwoordelijk voor enige schade of financieel verlies dat direkt of indirekt voortspruit uit deze teksten. Dit materiaal wordt gebruikt op eigen risico van de gebruiker. Het is aan de gebruiker zelf om de juistheid van de gegevens te controleren alvorens die te gebruiken of er op enige manier op te steunen.







Hasselblad 500C/M met Planar 80mm (1976)


Een van de voordelen van fotografie met midden formaat camera's is dat de toestellen meestal modulair ontworpen zijn. Zodoende zijn in zo'n systeem veel elementen, zoals camerahuis, lenzen, filmhouders, zoekers,... onderling verwisselbaar, ook al zijn die dan gemaakt over een periode van een halve eeuw.

Deze gids is gemaakt om een eventuele koper van Hasselblad uitrusting te helpen om de verschillende series van lenzen te begrijpen en ook om te dienen als een up-to-date historische referentie.

Bedankingen

De volgende personen worden bedankt voor de geleverde informatie om deze gids te verbeteren
(in alfabetische volgorde):


Opmerkingen aangaande deze gids kan je sturen naar frank.lakiere@gmail.com


Inhoudstafel


1. INLEIDING : De Hasselblad notatie

Ondanks de vele camerahuizen en lenzen is het Hasselblad systeem gemakkelijk te begrijpen. Behalve voor het meer dan 50 jaar oude 1600F/1000F systeem is er een grote onderlinge uitwisselbaarheid van componenten.
Het Hasselblad systeem kan onderverdeeld worden in 2 grote takken: Beginnend met de 1660F is de numerieke indicatie op de camera een aanduiding van de top sluitersnelheid en het sluitertype.
De 1600F heeft dus een sluitersnelheid van 1/1600 sec en een spleetsluiter (F = Focal plane shutter).
De 500C heeft een sluiter to 1/500 sec en een Compur sluiter (ook wel Synchro-Compur).
Deze notatie werd verder gebruikt met de 2000FC in 1977 met een elektronisch gecontroleerde spleetsluiter tot 1/2000 sec. De FC wijst erop dat de camera zowel de nieuwe F lenzen als de oudere C lenzen kan gebruiken.

Naarmate er meer cameratypes werden ontwikkeld gaf de strikte notatie aanleiding tot opdelen in camera series. Zo zijn de 501, 503 en 553 allemaal onderdeel van de 500C serie van sluiterloze camera's die lenzen met centraalsluiter nodig hebben, zoals de c, CF of CB lenzen. De 200F serie kan zowel de F of FE lenzen zonder sluiter gebruiken, alsook de lenzen met spleetsluiter.
Bij de 200 serie werd door Hasselblad gebroken met de traditie van de notatie al kan je de 200F zien als een afstammeling van de 2000FC serie met een sluitersnelheid van 1/1000 sec of 1/2000 sec naargelang het model).

De 202FA met spleetsluiter is een buitenbeentje. Deze camera kan enkel de spleetsluiter gebruiken. Op de 202FA kunnen ook geen C, C T*, 501 C, CF of CB lenzen gebruikt worden.



2. FAQ

Heel wat van de veelgestelde vragen hebben geen precies antwoord. Dat wil zeggen dat het antwoord kan afhangen van wat de vraagsteller nodig heeft of van zijn/haar persoonlijke voorkeur. De antwoorden op de vragen hieronder zijn gebaseerd op de collectieve wijheid van personen die vroeger al op zo'n vragen geantwoord hebben. Wanneer een antwoord of een deel ervan mijn eigen opinie weergeeft is dat aangegeven maar bedenk dat mijn opinie niet noodzakelijk beter is dan die van een andere.

Vraag : Moet ik gaan voor een T* lens? Hoeveel beter is een C T* dan een C?
Antwoord : zie de sectie over C T* lenzen.

V: Zou ik de lens bewaren met opgespannen sluiter of niet?
A: De meesten, waaronder Ansel Adams, geven de raad om de lenzen te bewaren met niet opgespannen sluiter. Maar anderen merken op dat de gemotorizeerde Hasselblad camera's de sluiter altijd opspannen en dat dit niet tot problemen leidt. ook is het zo dat vanaf de fabricatie tot de verkoop de lenzen met opgespannen sluiter bewaard worden (en dat soms voor enkele jaren). Mijn opinie is dat het er niet toe doet - het is belangrijker dat de lens regelmatig gebruikt wordt.

V: Hoe vaak moet ik een lens gebruiken?
A: De consensus is dat lenzen toch wel eenmaal per maand moeten gebruikt worden, speciaal op de lagere sluitersnelheden.

V: Wat is het verhaal over geblokkeerde lenzen?
A: Lenzen kunnen alleen op de camera geplaatst of ervan gehaald worden met de sluiter van de lens en de camera opgespannen. Het kan dat je per ongeluk de lens afhaalt bvb. via een extensiebuis en dat de sluiter niet opgespannen is. Dan kan je de lens niet meer op de camera monteren. Dit is gemakkelijk te verhelpen. Met een klein muntje kan je de sluiter van de lens opspannen. Klik het muntje in het slot, draai met de klok mee tot het mechanisme opspant. En klaar is Kees.

V: Wanneer ik kijk naar de gesloten sluiterbladen dan lijkt een van de sluiterbladen aan de top geplooid. Wat moet ik doen?
A: Niets want de sluiter is op die manier ontworpen.

V: Is het beter om een SWC model te kopen of een 40mm lens?
A: Deze vraag komt vooral wanneer de nieuwe 40mm CF FLE lens wordt vergeleken met de 903SWC of de SWC/M's met een CF lens. Dit is een moeilijke beslissing en het antwoord is subjectief. Ik geloof dat de SWC een optisch voordeel heeft over de 40mm lens, maar minder met de 40mm FLE. De sterke punten van de 40mm lens is dat die beter is voor snel werk (bedoeld wordt sneller dan voor landschappen of architectuur), je hebt reflex zicht en de kost is iets lager dan de SWC. Maar de SWC kan gebruik maken van een matglas en eventueel een vergrotende kijker in plaats van het filmvlak als TTL zicht nodig is. Mijn advies is om voor de aankoop de beide toestellen voor een periode te huren en te testen wat er best geschikt is voor wat je nodig hebt.

V: Welke lens is beter voor portretten, de 150mm CF or 180mm CF?
A: Veel gebruikers hebben gemeld dat de 180mm een van de scherpste Hasselblad lenzen is. Inderdaad zijn de MTF kurves (samen met de 100mm Planar) indrukwekkend. Maar de 150mm is ook goed genoeg zodat de beslissing zal afhangen van hoe ver je van je onderwerp bent om een goede uitsnit te krijgen. Met de 180mm kan je enkel het hoofd fotograferen zonder dat je verlengtubes moet gebruiken. Mijn advies is ook hier om voor aankoop de lenzen te lenen en te testen.




3. Snelle Selectie Gids

Hieronder vind je een schema dat kan helpen om te kiezen welke lenzen er bij welke camera's horen. Lenzen voor de Arcbody worden hierin niet weergegeven. Die worden in een aparte sectie behandeld.
Als voorbeeld : dit schema toont dat bezitters van een 200F serie camera de FE serie lenzen kunnen kiezen teneinde alle mogelijkheden van de camera te benutten. Maar ze kunnen ook zonder probleem CF lenzen gebruiken.
De volgende notatie wordt gebruikt:
Een getal linksonder tussen ** verwijst naar de opmerking onder het schema waar de gedetailleerde uitleg gegeven wordt.

*** 1600F &
1000F lens		 C, C T*, 501C en CB lens CF
lens		 F
lens		 FE (TTC)
lens		 CFE
lens
1660F &
1000F camera		 OK -- -- -- -- --
500C
camera		 -- OK OK -- -- OK +m
*1*
2000FC
camera		 -- E -m
*2*		 E OK OK +m
*1*		 OK +m
*1*
200F
camera		 -- E -m
*2,3*		 E -m
*3*		 OK -m
*3*		 OK E
202FA
camera		 -- -- OK -m +m
*3,4*		 OK -m
*3*		 OK OK +m
*4*
SWC,
900 camera		 Alle Super Wide Camera's hebben een permanente Biogon 38mm f/4.5 lens


Opmerkingen:




4. 1600F and 1000F lenses

De allereerste Hasselblad camera's en lenzen zijn niet echt compatibel met de rest van het Hasselblad systeem. Ze worden hier vermeld teneinde een compleet overzicht te geven.
Deze lenzen werden gemaakt voor de 1600F en 1000F series met spleetsluiter.
De 1600F werd op de markt gebracht in 1949, de 1000F in 1953 en werd gemaakt tot 1957.
Let op bij de aankoop van de 1600F of 1000F want de sluiters is bij deze camera's niet van de hoge kwaliteit die we van de latere Hasselblad camera's verwachten. Er zijn dus veel van deze camera's met niet werkende sluiter.
Deze 1600F en 1000F lenzen kunnen alleen gebruikt worden op de 1600F en 1000F camera's.

De standaardlens was origineel een Kodak 80mm/2.8 Ektar, later gevolgd door een Carl Zeiss 80mm 2.8 Tessar. Ook andere producenten van lenzen maakten lenzen voor deze camera's.
De lenzen kunnen geïdentificeerd worden aan het ontbreken van een sluitersnelheidsring en -bij sommige lenzen- een diafragma preset ring. Speciaal is dat de 80mm/2.8 Tessars verchroomd zijn met een zwarte filter ring.


1600F, 1000F lenzen en data:

Brandpuntsafstand Min-Max opening Dichtste focus Filter Lenstype
60 mm f/5.6 ? ? Distagon
80 mm f/2.8 ? ? Ektar
80 mm f/2.8 ? ? Tessar
135 mm f/3.5 ? ? Ektar
135 mm f/3.5 ? ? Sonnar
250 mm f/4 ? ? Sonnar
250 mm f/5.6 ? ? Sonnar


Deze lenzen werden gemaakt van 1948 tot 1957.
Gegevens over serienummers worden nog steeds verzameld.
Gedetailleerde serienummer info kan gevonden worden in het Hasselblad Compendium.




5. C lenzen

Met de introductie van de 500C camera in 1957 werden de C lenzen ontworpen.
Dit zijn Carl Zeiss lenzen met Synchro-Compur centraalsluiters.
De C lenzen kunnen tot vandaag gebruikt worden op alle 500C camera's die gemaakt zijn vanaf 1957 tot nu, maar ook (maar dan in de B stand) op alle 2000FC en 200F serie camera's (behalve de 202FA).
Een aparte C lens is de 80mm/2.8 ontworpen voor de 501C. Dit is eigenlijk een CF lens, zowel inwendig als optisch, maar met enkele CF controles weggelaten. Deze lens wordt besproken in de volgende sectie.
Volgende kenmerken zijn eigen aan de C lenzen: Bij normaal gebruik is het zicht door de lens met open diafragma. Een hendeltje aan de rechterzijde van de lens kan gebruikt worden om het diafragma te sluiten (= stop-down). Als je de lens met deze hendel in stop-down en dan maximaal open diafragma selecteert, dan wordt het zicht opnieuw met open diafragma, wat ook het diafragma is voor de opname. In ieder geval zal het diafragma weer volledig openen na de belichting.
De sluiter blijft na de belichting gesloten tot de lens opgespannen is (een lens op de camera wordt automatisch opgespannen wanneer de film doorgespoeld wordt).

Opmerking:
De allereerste C lenzen hadden de hendel voor het sluiten van het diafragma niet. Ook bij de SWC modellen (SWC = Super Wide Camera) ontbreekt die.

Zoals in de Selectie Gids te zien is, kunnen de C lenzen gebruikt worden op camera's met en zonder spleetsluiter.
Appendix A beschrijft hoe bij camera's met een spleetsluiter deze sluiter van de camera of de centraalsluiter van de lens kan gekozen worden om mee te werken.
De C lenzen zijn eerst verchroomd maar vanaf 1970 zijn er zwarte lenzen beschikbaar.
De naam 'Synchro-Compur' is op de lens geëtst.
De indicaties voor de sluitertijden en diafragma zijn eveneens gegraveerd. Dit wordt anders met de CF lenzen waar deze indicaties op de tubus gedrukt zijn en dus bij intensief gebruik kunnen vervagen.
De scherpstelring is achteraan op de lens en de sluitersnelheidsring is vooraan.
De EV schaal is in het rood gemarkeerd.



Hasselblad Distagon 50mm C lens (chroom uitvoering)


C lenzen en data:

Brandpuntsafstand Min-Max opening Dichtste focus Filter Lenstype
30 mm f/22-f/3.5 0,3 m 26 Distagon
40 mm f/32-f/4 0,5 m 104 Distagon
50 mm f/22-f/4 0,5 m 63 Distagon
60 mm f/4 63 Distagon
60 mm f/5.6 63 Distagon
80 mm f/22-f/2.8 0,9 m 50 Planar
100 mm f/22-f/3.5 0,9 m 50 Planar
105 mm f/32-f/4.3 1.8 m ? UV Sonnar
120 mm f/32-f/5.6 0,95 m 50 S-Planar
120 mm f/45-f/5.6 0,95 50 S-Planar
135 mm f/45-f/5.6 0,53 m
met balg		 50 S-Planar
150 mm f/32-f/4 1.4 m 50 Sonnar
250 mm f/45-f/5.6 2.5 m 50 Sonnar
250 mm f/45-f/5.6 2.8 m 50 Sonnar
Superachromat
350 mm f/45-f/5.6 5 m 86 Tele-Tessar
500 mm f/64-f/8 8,5 m 86 Tele-Tessar
140-280 mm f/32-f/5.6 2,5 m
+ macro		 93 Schneider
Variogon


De C lenzen werden gemaakt van 1957 tot de late jaren 1970 en ze werden gradueel vervangen door C T* versies. Sommige lenzen, zoals de 105 UV Sonnar, werden alleen als C lens gemaakt. Hiervan bestaat geen C T* versie.

Speciale specificaties:
Gegevens over serienummers worden nog steeds verzameld.
Gedetailleerde serienummer info kan gevonden worden in het Hasselblad Compendium.





6. C T* lenzen

Deze lenzen zijn eigenlijk identiek aan de C lenzen met dit verschil dat ze een zeslagige coating hebben om de inwendige reflectie tegen te gaan en zo het contrast te verbeteren. De term T* (= 'T ster') wordt gebruikt voor alle Carl Zeiss lenzen met deze coating en dus niet alleen voor Hasselblad C T* lenzen.
Vaak wordt er gevraagd of er wel een duidelijk verschil is tussen de c en C T* lenzen.
Algemeen wordt aangenomen dat er in situaties waar bronnen voor reflectie afwezig zijn de C lenzen een beeld geven dat iets minder contrast geeft dan de C T* lens. In sommige gevallen is het onderscheid niet te zien. In gevallen waar reflecties wel gemakkelijk optreedt (vooral bij groothoeklenzen) levert de C T* lens wel degelijk een beter beeld.
C T* lenzen zijn zwart (behalve de zeer vroege T* lenzen).
De naam 'Synchro-Compur' is op de lens geëtst.
De T* is ingeschreven op de voorkant van de lens.
Gedurende een periode van verandering, zoals de overgang van 500C naar 500C/M, is het niet ongewoon dat er op sommige exemplaren een upgrade aangebracht wordt maar dat dit niet vermeld wordt. Zo kunnen sommige lenzen de T* hebben zonder dat de T* notatie aangebracht is. Omgekeerd, maar zeer onwaarschijnlijk, is dat een oudere niet-T* lens gerepareerd is en dat er een nieuwe ring aangebracht werd met de T* notatie.
De eerste Hasselblad lenzen met de T* multicoating waren de 30mm, 40mm en de SWC's 38mm Biogon. De 80mm/2.8 C T* verscheen laat in 1974. Tegen het einde van 1976 waren de meeste C lenzen geproduceerd in de T* vorm.
De 140-280mm Variogon uit deze periode heeft geen T* notatie. Dit komt doordat deze lens gemaakt werd door Schneider en niet door Zeiss. Toch heeft deze Variogon ook multicoating.

C T* lenzen en data:

Brandpuntsafstand Min-Max opening Dichtste focus Filter Lenstype
30 mm f/22-f/3.5 0,3 m 26 Distagon
40 mm f/32-f/4 0,5 m 104 Distagon
50 mm f/22-f/4 0,5 m 63 Distagon
60 mm f/4 63 Distagon
60 mm f/5.6 63 Distagon
80 mm f/22-f/2.8 0,9 m 50 Planar
100 mm f/22-f/3.5 0,9 m 50 Planar
120 mm f/5.6 0,95 m 50 S-Planar
135 mm f/45-f/5.6 0,53 m
met balg		 50 S-Planar
150 mm f/32-f/4 1.4 m 50 Sonnar
250 mm f/45-f/5.6 2.5 m 50 Sonnar
350 mm f/45-f/5.6 5 m 86 Tele-Tessar
500 mm f/64-f/8 8,5 m 86 Tele-Tessar
Deze lenzen werden gemaakt van 1974 tot 1982.
Gegevens over serienummers worden nog steeds verzameld.
Gedetailleerde serienummer info kan gevonden worden in het Hasselblad Compendium.




7. CF lenses

De CF serie is een herwerking van de C lenzen vanaf 1982. Een belangrijke wijzigingen zijn dat er nu een Prontor sluiter wordt gebruikt in plaats van een Synchro-Compur en er is een F-stand voor het gebruik met spleetsluitercamera's.
De indicaties van de sluitersnelheid en diafragma zijn bij de CF lenzen gedrukt op de tubus. Bij de C lenzen zijn die gegraveerd.

De CF lenzen hebben de volgende eigenschappen:
Wat de CF lenzen niet hebben: Bij normaal gebruik is het zicht door de lens met open diafragma. Een hendeltje aan de rechterzijde van de lens kan gebruikt worden om het diafragma te sluiten (= stop-down). Als je de lens met deze hendel in stop-down en dan maximaal open diafragma selecteert, dan wordt het zicht opnieuw met open diafragma, wat ook het diafragma is voor de opname. In ieder geval zal het diafragma weer volledig openen na de belichting. De sluiter blijft na de belichting gesloten tot de lens opgespannen is (een lens op de camera wordt automatisch opgespannen wanneer op de camera de film doorgespoeld wordt).

De CF lenzen zijn zwart en hebben een geribbelde ring voor sluitersnelheid en diafragma en een ring met gegraveerde ruitjes voor de scherpstelling. De snelheidsinstelling zit vooraan op de lens, dan de ring voor diafragma en dan de scherpstelling. De ring voor het diafragma is duidelijk ontworpen voor rechtshandigen want het is niet zo gemakkelijk om die linkshandig te bedienen.

De CF 40mm en 50mm FLE (Floating Lens element) lenzen hebben een tweede scherpstelring helemaal vooraan op de lensbuis. Met deze ring worden de voorste lens elementen verplaatst om een optimale beeldkwaliteit te bekomen bij close-up fotografie. Op de 40mm FLE lens slecteert de bijkomende scherpstelring 1 van 3 instellingen, bij de 50mm FLE is dit 1 van 4 instellingen.

De 135mm Macro Planar heeft geen scherpstelring en is ontworpen voor gebruik met een extensiebalg. Met deze balg is de scherpstelling mogelijk van oneindig tot 1:1 weergave.
De 500mm Tele-Apotessar van voor 1989 had een minimale focus van 8,5m.
De 140-280mm Variogon heeft 'Schneider Kreuznach' gegraveerd op de voorkant van de lensbuis, gevolgd door een scherpstelring (met groene markeringen voor feet) en een zoom ring. De ringen voor sluitersnelheid en diafragma en de koppelingsknop zijn dezelfde als bij de Zeiss lenzen.
CF lenzen hebben 'CF' en de brandpuntsafstand gedrukt op de lensbuis. Numerieke markeringen zijn wit, behalve de EV stand en de afstanden in feet, die in oranje uitgevoerd zijn. Bij de vroege CF lenzen is er ook 'PRONTOR' gedrukt op de lensbuis maar alle CF lenzen hebben een Prontor sluiter.
De 140-280mm Variogon heeft geen T* notatie. Dit komt doordat deze lens gemaakt werd door Schneider en niet door Zeiss. Toch heeft deze Variogon ook multicoating.


CF lenzen en data:

Brandpuntsafstand Min-Max opening Dichtste focus Filter Lenstype
30 mm f/22-f/3.5 0,3 m 26 Distagon
40 mm f/22-f/4 0,5 m ? Distagon
40 mm f/22-f/4 0,5 m 93 Distagon FLE
50 mm f/22-f/4 0,5 m 60 Distagon
50 mm f/32-f/4 0,5 m 60 Distagon FLE
60 mm f/22-f/3.5 0,6 m 60 Distagon
80 mm f/22-f/2.8 0,9 m 60 Planar
100 mm f/22-f/3.5 0,9 m 60 Planar
105 mm f/32-f/4.3 1,8 m ? UV Sonnar
120 mm f/32-f/4 0,8 m 60 Makro-Planar
135 mm f/45-f/5.6 1:1 60 Makro-Planar
150 mm f/32-f/4 1.4 m 60 Sonnar
180 mm f/32-f/4 1.55 m 60 Sonnar
250 mm f/45-f/5.6 2.5 m 60 Sonnar
250 mm f/5.6 3 m 60 Sonnar
Superachromat
350 mm f/45-f/5.6 4,5 m 93 Tele-Tessar
500 mm f/64-f/8 8,5 m 93 Tele-Apotessar
500 mm f/64-f/8 5,0 m 93 Tele-Apotessar
140-280 mm f/45-f/5.6 2,5 m
+ macro 		93 Schneider
Variogon


Deze lenzen werden gemaakt vanaf 1982.
Gegevens over serienummers worden nog steeds verzameld.




8. The C lens van de 501C camera

De C lens die door Hasselblad vanaf 1994 geleverd werd bij de 501C en 501C/M is een eigenlijk CF lens: de lens heeft de Prontor sluiter, hetzelfde optisch ontwerp als de 80/2.8 CF Planar en de T* coating.

Er zijn wel 2 verschillen met een gewone CF lens: De lens werd C lens genoemd, waarschijnlijk om het ontbreken van de F-stand. Het is jammer dat deze aanduiding als resultaat heeft dat deze lens soms als een vroege C lens aan zien wordt.
Dit is de enige Hasselblad lens van dit type.

Brandpuntsafstand Min-Max opening Dichtste focus Filter Lenstype
80 mm f/22-f/2.8 0,9 m 60 Planar


Aangezien dit eigenlijk een CF lens is met enkele weglatingen werd de lens aangeboden met de goedkopere 501C en de eerste 501C/M camera's. Dit was een poging om nieuwe kopers aan te trekken en de aankoop van de standaard Planar 80/2.8 CF niet te hinderen. Dit deel van de markt is later ingenomen door de CB lenzen.

Deze lens werd gemaakt van 1994 tot 1997.
Gegevens over serienummers worden nog steeds verzameld.




9. CB lenzen

De CB lens serie werd aangekondigd in 1997 met de 80/2.8 CB die werd aangeboden op de 501CM kit in November 1997. De CB lenzen werden geïntroduceerd als een goedkoper alternatief voor de CF lenzen. De CB lenzen zijn zwart met alle numerieke aanduidingen wit.

In functionaliteit en in vorm zijn de CB lenzen gelijkend op de CF. Er zijn wel enkele verschillen:

Hasselblad CB 80mm lens


CB lenzen and data:

Brandpuntsafstand Min-Max opening Dichtste focus Filter Lenstype
60 mm f/22-f/3.5 0,6 m 60


Deze lenzen werden gemaakt vanaf 1997.
Gegevens over serienummers worden nog steeds verzameld.




10. F lenzen

Deze lenzen werden ontworpen voor de 2000FC speetsluiter camera's vanaf 1977.
De lenzen lijken op de CF serie maar ze hebben geen sluiter en dus ook geen sluitersnelheidsring.

Alle F lenzen hebben de volgende eigenschappen :


F lenzen and data:
Brandpuntsafstand Min-Max opening Dichtste focus Filter Lenstype
50 mm f/22-f/2.8 0,32 m 86 Distagon FLE
80 mm f/22-f/2.8 0,6 m 50 Planar
110 mm f/16-f/2 0,8 m 70 Planar
150 mm f/22-f/2.8 1.4 m 70 Sonnar
250 mm f/32-f/4 2,5 m 70 Tele-Tessar
350 mm f/4 1,9 m 70 Tele-Tessar
140-280 mm f/32-f/5.6 1,07 m
+ macro 		93 Schneider
Variogon


Opmerking : De 50mm Distagon FLE heeft geen bijkomende tweede scherpstelring.

Deze lenzen werden gemaakt van 1977 tot 1991.
Gegevens over serienummers worden nog steeds verzameld.
Gedetailleerde serienummer info kan gevonden worden in het Hasselblad Compendium.




11. FE (TCC) lenses

De FE lenzen, vroeger ook wel TTC lenzen genaamd, werden ontworpen voor de 200F serie camera's vanaf 1991.
De FE lenzen lijken op de f lenzen maar ze hebben een elektronische databus verbinding met 4 contactpunten. Hiermee kunnen de lenzen met de camera communiceren.

FE lenzen hebben volgende eigenschappen:

FE lenzen geven aan de camera informatie over welk diafragma er geselecteerd is terwijl er gemeten wordt met open diafragma.
Wanneer er een niet-FE lens gebruikt wordt op een 200F camera met TTL lichtmeting (de 203FE en de 205FFC) dan is het nodig om de lichtmeting uit te voeren met het diafragma tijdelijk gesloten. Je kan natuurlijk ook compenseren voor de meting met open diafragma.

FE lenzen kun je gebruiken op de 2000F serie camera's maar deze maken geen gebruik van de elektronische databus.

FE (TCC) lenzen and data:

Brandpuntsafstand Min-Max opening Dichtste focus Filter Lenstype
50 mm f/22-f/2.8 0,32 m 93 Distagon FLE
80 mm f/22-f/2.8 0,6 m 60 Planar
110 mm f/16-f/2 0,8 m 70 Planar
150 mm f/22-f/2.8 1.4 m 70 Sonnar
250 mm f/32-f/4 2,5 m 70 Tele-Tessar
350 mm f32-f/4 1,9 m 93 Tele-Tessar


Opmerking : De 50mm Distagon FLE heeft geen bijkomende tweede scherpstelring.

Deze lenzen werden gemaakt vanaf 1991.
Gegevens over serienummers worden nog steeds verzameld.




12. CFE lenses

In de herfst van 1997 werd door Hasselblad aangekondigd dat er een 350mm/5.6 Tele-Superachromat CFE lens zou komen.
Zoals de notatie CFE laat vermoeden is de CFE lens eigenlijk een CF lens met een databus zoals op de FE lenzen.
De CFE lenzen maken het mogelijk dat de 200F camera's de lichtmeting uitvoeren met open diafragma.

De lens heeft een kraag die het mogelijk maakt om ze te gebruiken met de vlugge-koppeling-adapter. Het serienummer en de T* komen voor op deze kraag.
De lens onderscheidt zich duidelijk door de 2 blauwe lijnen (zoals bij de FE lenzen) en door scherpstelbegrenzingsknoppen aan beide kanten aan het begin van de lensbuis. Deze knoppen zijn nuttig voor bepaalde toepassingen, zoals sportfotografie, omdat ze scherpstelling toelaten binnen bepaalde grenzen en stoppen aan het begin en einde van wat je ingesteld hebt.
De PC aansluiting, scherptedieptehendel en inkepingen op de sluitersnelheidsring zijn identiek aan de CB lenzen. De F-stand knop is nu rood-oranje in plaats van groen.

Brandpuntsafstand Min-Max opening Dichtste focus Filter Lenstype
350 mm f/45-f/5.6 3,75 m ? Tele-Superachromat


Er is in 1998 maar 1 lens van het CFE type gemaakt, namelijk de CFE 350mm f/5.6.
Vanaf 1999 zijn de CF lenzen geleidelijk aan vervangen door de CFE en CFi (CFi = CF improved). Deze lenzen behouden de optische kwaliteit van de CF lenzen maar de beeldkwaliteit wordt nog verbeterd, alsook de betrouwbaarheid en het gebruiksgemak.

Volgens Hasselblad zijn de verbeteringen t.o.v. de CF lenzen de volgende:
In 2011 zijn de volgende CFE/CFi lenzen beschikbaar:

Hasselblad CFE Makro-Planar 120mm lens




13. ArcBody lenses

[tekst van Hasselblad News]:
De Hasselblad ArcBody is een nieuwe uitzonderlijke camera met een vernieuwend concept dat extreem grote aanpassingen (shift en tilt)toelaat maar met een compact design dat ook zeer gebruiksvriendelijk is. De camera is optimaal geschikt voor archictecturale en industriële fotografie, maar kan ook gebruikt worden bij ander fotografisch werk, zoals product­, landschaps­ en natuurfotografie. Daarbij is de ArcBody een zeer creatief werktuig dat nieuwe mogelijkgheden biedt voor het maken van productieve en artistieke beelden. De achterwand kan tot 28mm verschoven worden (shift) waardoor virtueel alle divergerende en convergerende lijnen in het beeld geëlimineerd kunnen worden.
De achterwand kan ook gedraaid worden (tilt) over een hoek van 15 graden. Daardoor is heel wat controle mogelijk over de scherptediepte.
Voor de ArcBody zijn er bij Rodenstock 3 exclusieve lenzen gemaakt:
[tekst van de Hasselblad web page]:
De lenzen hebben virtueel geen kleurslip en de vervorming is bijzonder laag.
Alle lenselementen hebben een multicoating zodat gezorgd wordt voor een uitzonderlijk beeldcontrast en kleurverzadiging. Bij gebruik van de aangepaste Centre filter is de belichting gelijkmatig bij alle verschuivingen.
Alle ArcBody lenzen hebben dezelfde frontdiameter zodat dezelfde Centre filter en filterhouder kan gebruikt worden op alle lenzen.

Eigenschappen van de Arcbody lenzen : Copal 0 sluiter, 1-1/500, B, T.

Rodenstock lenzen voor de ArcBody:
Brandpuntsafstand Min-Max opening Dichtste focus Filter Lenstype
35 mm f/22-f4.5 0,5 m ? Apo-Grandagon
45 mm f/32-f4.5 0,5 m ? Apo-Grandagon
75 mm f/45-f4.5 1,0 m ? Grandagon-N


Gegevens over serienummers worden nog steeds verzameld.




14. Speciale lenzen en uitrusting





Appendix A: Gebruik van lenzen met centraalsluiter op camera's met spleetsluiter

De 2000FC en 200F serie camera's met spleetsluiter kunnen zowel de eigen sluiterloze lenzen (F,FE) gebruiken als de lenzen met centraalsluiter (C, C T*, CF, 501C, CB en CFE)
De volgende beschrijving geeft weer hoe je lenzen met sluiter gebruikt op deze camera's (Een uitzondering is de 202FA : zie verder)

Om de spleetsluiter van de camera te gebruiken zet je de lens op de stand F of B en je selecteert een snelheid op de camera.
Om de sluiter van de lens te gebruiken zet je de camera op de stand C en je selecteert een snelheid op de lens.

Ongeacht welke sluiter je gebruikt voor de belichting, wanneer de lens op B was gezet dan zal de lenssluiter zich sluiten na de belichting en dat tot de film doorgespoeld wordt.
Wanneer de lens op de stand F gezet was dan blijft de lenssluiter open en onafhankelijk van de camera. Een groene knop moet ingedrukt worden om de F-stand te selecteren of te deselecteren.

Sluiterloze F en FE lenzen zijn niet bedoeld om gebruikt te worden met sluiterloze camera's (500C serie).

Wanneer een centraalsluiter van de lens gebruikt wordt dan zal de spleetsluiter van de camera fungeren op dezelfdde wijze als de hulpsluiter in de 500C serie camera's.

Voor een goede werking van de sluiters is het nodig dat ze goed onderhouden worden want bij deze procedure is een goede synchronisatie van de beide sluiters vereist.

FE lenzen communiceren met de 200F serie camera's over de selectie van het diafragma, terwijl de lichtmeting met open diafragma gebeurt. Bij gebruik van een niet-FE lens op een 200F camera met TTl lichtmeting moet voor de lichtmeting tijdelijk het diafragma gesloten worden of er moet rekening gehouden worden met het feit dqt de meting gebeurt met open diafragma.

De 202FA spleetsluitercamera laat alleen het gebruik toe van de spleetsluiter en kan zodoende de CF en CFE lenzen alleen gebruiken in de F-stand. Volgens de Hasselblad website is het af te raden om C, C T*, 501C en CB lenzen te gebruiken met de 202FA.




Appendix B: Gebruik van de groene volle-seconden schaal op de C lenzen

De groene schaal helpt bij het bepalen van het aantal volle seconden dat de sluiter openblijft en bij welke opening dat gebeurt bij gebruik van de B-stand.
Wanneer je werkt met EV (exposure Values) dan is het eenvoudig om de EV schaal op de elns aan te passen voor de belichting die je wilt, daarna kijken op de sluitertijd/diafragma combinaties die hieruit resulteren en waarvan er sommige op de groene schaal zullen staan.

Bijvoorbeeld: gebaseerd op de waarde van de lichtmeter (of via een andere werkwijze) kom je tot een belichtingstijd van 1 sec met diafragma f/2.8. Dit komt overeen met EV = 5. Wanneer je nu de ringen voor de sluitertijd en diafragma instelt op deze waarde kun je zien dat de groene schaal waarden aangeeft die gelden voor kleinere diafragma's.
Dan zet je de sluitertijd op B en kies voor een van de volgende combinaties:
2 sec met f/4
4 sec met f/5.6
8 sec met f/8
15 sec met f/11 enz.




Appendix C: Filters

De numerieke aanduiding van de filter serie geeft de filter diameter in mm.
Op de zijkant van de filter is volgende informatie gegraveerd : filter diameter, filter factor, color, EV compensatie.
Bijvoorbeeld : 50 4x O -2 betekent 50mm Oranje filter met filter factor 4 of -2 stops.





Appendix D: Aanbevolen boeken

De volgende boeken behandelen onderwerpen in meer detail :

The Hasselblad Manual (4th Edition Revised) - Ernst Wildi, 1996, ISBN 0-240-80251-9

Hasselblad Compendium - Rick Nordin, ISBN 1-897802-10-2,

How to Select and Use Medium Format Cameras - Theodore DiSante, ISBN 0-89586-046-5

En dan natuurlijk ook op het web:

The Overview Series door Danny Gonzalez
en meer in het bijzonder 'Overview: Choosing MF' en 'Overview: Hasselblad'.
Opmerking: De Overview Series is een begrijpelijke gids voor alle medium formaat systemen maar soms zijn er problemen met de website.

Een andere belangrijke site is Robert Monaghan's medium format megasite: http://www.smu.edu/~rmonagha/mf/index.html




Appendix E: Kopers checklist bij de aankoop van gebruikte lenzen.

Denk voor de aankoop na of je een lens wil die bijna nieuw is of dat het er ook een mag zijn met gebruikssporen. Kijk ook eens rond om te zien wat de 'normale' vraagprijs is voor zo'n lens.

Kijk eerst naar de algemene toestand van de lens.
Zelfs al ziet die er nieuw uit, dan kan het nog zijn dat ze bijna nooit gebruikt is en dan is testen van de sluiter belangrijk. Jarenlang opgesloten zijn in een niet volledig droge ruimte kan aanleiding geven tot schimmelvorming.
Lichte sleetplekken in de zwarte afwerking en lichte krasjes wijzen op normaal gebruik, voor zover ze niet overdreven zijn.
Kijk vooral uit naar deuken, speciaal aan de rand van de frontlens en van de bajonetsluiting. En kijk ook naar de sleet van de opspanactuator aan de achterkant. Schud de lens lichtjes heen en weer om te horen of alles nog vastzit en er geen lossse elementen zijn.
Inspecteer de PC contacten voor eventuele schade.

Kijk daarna naar het glas.
Neem een kleine zaklamp en schijn door de lens. Anders moet je zeker de mogelijkheid hebben om de lens te bekijken tegen een diffuse lichtbron.
Kijk goed voor tekenen van schimmel, losse onderdelen, stof , krassen,...
Een kleine beschadiging van de coating is niet al te erg. Waarom? Een lens zonder coating laat ongeveer 95% van het licht door en %% wordt intern gereflecteerd. Een enkele laag coating vermindert de reflectie tot ongeveer 1% en een multicoating reduceert reflectie tot 0,5%. Dus zal een kleine bescadiging van de coating maar voor een klein deel van 1% bijdragen aan de reflectie of aan verlies aan contrast.

Dan de controles: hiervoor kan je best de lens monteren op een camera en het filmmagazijn verwijderen. Zo kan je de sluiter zien werken vanaf de achterzijde van de camera.






Referenties